กระบี่กระบอง
กระบี่กระบอง
จัดเป็นการเล่นแบบกีฬาประเภทหนึ่ง ที่มักจัดให้แสดงเป็นการมหรสพในงานต่างๆ
และยังเป็นการเล่นของไทยโดยแท้จริง เพราะไม่เคยปรากฏมีในประเทศใดในโลก
เป็นกีฬามหรสพที่นิยมกันมาตังแต่โบราณ เป็นการฝึกหัดใช้อาวุธในยามสงบไปในตัว
นับว่าเป็นการแสดงที่ทำให้ตื่นเต้น เร้าใจ มักแสดงในบริเวณที่กว้างๆ เช่น
สนามหรือลานใหญ่ๆ
ในวัด
ความเป็นมาของ กระบี่ - กระบอง
ชาติไทยเป็นชนชาติที่มีการต่อสู้
ศึกสงครามเพื่อป้องกันประเทศ รักษาความเป็นเอกราชของแผ่นดินที่ยาวนานชนชาติหนึ่ง
คนไทยในยุคแรก ๆ ที่เริ่มก่อตั้งแผ่นดินสุวรรณภูมิแหลมทองมาจนถึงยุครัตนโกสินทร์
บรรพบุรุษในยุคดังกล่าวได้อาศัยสติปัญญา ความกล้าหาญ
และใช้อาวุธนานาชนิดที่มีอยู่ในท้องถิ่นและกองทัพเข้าต่อสู้ป้องกันมาโดยตลอด
เริ่มจากกรุงสุโขทัย กรุงศรีอยุธยา กรุงธนบุรี และ กรุงรัตนโกสินทร์]]
ชาติไทยเป็นชาติที่รักสงบมากกว่าที่จะคิดเบียดเบียนใคร
ความที่เป็นชาติที่รักสงบจึงมักถูกรังแกอยู่เรื่อย ๆ
ด้วยเหตุนี้เองทำให้ผู้คนในชาติสมัยก่อนต้องดิ้นรนช่วยตัวเองทั้งชายและหญิง
บรรดาทหารกล้าตลอดจนชาวบ้านต่างฝึกฝน เสาะหาเรียนวิชาฟันดาบ
และการต่อสู้ด้วยอาวุธนานาชนิด จึงเกิดมีการฝึกซ้อมอยู่เป็นประจำ
จนถึงขั้นประลองฝีมือ
ในสมัยก่อน
การประลองแบบแรกเป็นเรื่องจริงจังอาศัยหลักวิชาการต่อสู้เป็นหลัก
จึงมีคนนิยมเป็นอย่างมาก ยิ่งถ้าประลองกับชาวต่างชาติ
หรือชาวตะวันตกที่ใช้อาวุธของเขาเป็นหลักก็ยิ่งทำให้เป็นที่สนใจมากขึ้น
(ในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช]]ก็ยังมีการประลองมวย
และการต่อสู้ด้วยอาวุธหน้าพระที่นั่งเหมือนกัน)
ผู้เรียบเรียงคิดว่าการประลองทั้งสองแบบส่วนใหญ่คงจะมีปะปนกัน
เพราะแบบที่สองให้ความสนุกสนานในการชมควบคู่กันไป และแบบที่สอง
นี้คงจะพัฒนาการเล่นการแสดง ทำเลียนแบบ นัดแนะลูกไม้ แต่ไม่มีอันตรายใด ๆ
นอกจากบาดเจ็บเมื่อพลาดพลั้งบางครั้ง และมีคนนิยมดูมากขึ้น
เมื่อถึงสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น รัชกาลที่ 1 - 2 มักจะเรียกว่า การประลองดาบ
การประลองหอก การประลองยิงธนู เป็นต้น
และเรียกบรรดาผู้คนที่มีวิชาความรู้เรื่องฟันดาบว่า นักดาบ นำหน้าสำนักหรือหมู่บ้านชุมชนนั้น
ๆ เช่น นักดาบจากบ้านบางระจันนักดาบจากกรุงศรีอยุธยา นักดาบจากพุกาม ทหารจากพม่า
ลาว เขมร แต่จะไม่มีใคร เรียกว่า นักกระบี่กระบอง เพราะคำว่า กระบี่ – กระบอง เกิดหลังรัชสมัยของรัชกาลที่ 1 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์คำว่า กระบี่ –
กระบอง มีคำกล่าวถึงที่มาของคำนี้อยู่หลายประการ
แต่ยังมีเหตุผลที่น่าคิดและน่าเชื่อถือได้อีก ประการหนึ่ง กล่าวคือ
เรื่องรามเกียรติ์
กระบี่ หมายถึง หัวหน้าฝ่ายลิง(หนุมาน) ถือตรีหรือสามง่ามสั้น ๆ เป็นอาวุธ
ลิงรูปร่างเล็กเคลื่อนไหวเร็ว แคล่วคล่องว่องไว ลูกน้องพลลิงทั้งหลายบางตัวก็ใช้พระขรรค์เป็นอาวุธ
กระบอง หมายถึง
พวกยักษ์ที่พกกระบองเป็นอาวุธ ยักษ์มีรูปร่างใหญ่โต เคลื่อนไหวช้า
เพราะฉะนั้นการจัดระเบียบเรียกแยกประเภท
อาวุธที่ใช้แสดงต่อสู้ป้องกันตัวน่าจะมาจากการแยกฝ่ายยักษ์และลิง โดย
ถือว่าลิงรูปร่างเล็กและผู้พากย์โขนมักเรียกขนานนามว่า ขุนกระบี่ ซึ่งหมายถึง
หนุมานหัวหน้าลิง ซึ่งมีตรีหรือสามง่ามสั้นพกเป็นอาวุธประจำกาย และพลลิงตัวอื่น ๆ
พกอาวุธสั้น เช่น พระขรรค์ เป็นต้น
ฉะนั้นคำว่า
"กระบี่" จึงถูกนำมาเป็นคำเรียกแยกให้รู้ว่าอาวุธสั้นทั้ง
หลายจะรวมเรียกว่า กระบี่ ซึ่งมี ดาบ โล่ ดั้ง เขน ไม้ศอกสั้น มีดสั้น พระขรรค์
เคียว ขวาน ตรี สามง่ามสั้น และ สีโหล่
“กระบอง"
มาจาก ยักษ์ ที่ถือกระบองเป็นอาวุธยักษ์รูปร่างใหญ่โตและ
การเคลื่อนไหวไม่ไวเท่าลิง อาวุธนี้จึงถูกจัดเรียกว่า กระบอง
ไม่ว่าสั้นหรือยาวเป็นหัวหน้า ให้ความหมายรวมเป็นของยาวทั้งมวล ถ้าพูดตามความ
จริงแล้วการเคลื่อนไหวการต่อสู้จะทำได้ดีซึ่งส่วนมากจะเป็นวงนอก
ส่วนของสั้นจะทำได้ทั้งวงนอกและวงใน
ฉะนั้นคำว่า “กระบอง“ จึงถูกแยกเรียกเป็นที่รวมของอาวุธยาวที่ใช้แสดงทั้งหมด
เช่น พลอง กระบอง ง้าวทุกชนิด โตมร ทวน หอก เป็นต้น
การเรียกกระบี่กระบองยังมีหลักฐานให้เห็นชัดในเรื่องอาวุธที่นิยมใช้แสดงและเล่นกัน
คือ คู่ของไม้ศอกสั้นกับพลอง นั่นคือความหมายที่ถูกจัดให้เห็นว่า อาวุธสั้นคือลิง
ผู้แสดงจะแสดงถึงหลักวิชาความคล่องแคล่วว่องไว ส่วนพลองหรือกระบองคือตัวแทนของยักษ์เป็นประเภทอาวุธยาว
เครื่องกระบี่กระบอง มีอยู่ ๒ ชนิด
เครื่องกระบี่กระบองเป็นอุปกรณ์กระบี่กระบอง ที่ประกอบด้วยอาวุธจริงและอาวุธจำลอง
เป็นอาวุธคู่มือของทหารเพื่อใช้ในการสู้รบและป้องกันตัวในระยะประชิดตัว
อุปกรณ์เหล่านี้นักกระบี่กระบองเรียกว่า
“เครื่องไม้” แบ่งออกเป็น 2 ชนิด คือ
1. เครื่องไม้รำ
ได้แก่
เครื่องกระบี่กระบองที่จำลองมาจากอาวุธจริง เครื่องไม้ชนิดนี้ทำด้วยหวายหรือไม้จริง แกะสลักลงรักปิดทองเขียนลวดลายอย่างสวยงาม
2. เครื่องไม้ตี
ได้แก่
เครื่องกระบี่กระบองที่จำลองมาจากอาวุธจริงเช่นเดียวกัน
ความมุ่งหมายของการสร้างอาวุธชนิดนี้เพื่อใช้ในการฝึกซ้อม เครื่องไม้ตีส่วนมากทำด้วยหวายเพราะหวายมีความเหนียวแข็งแรง ทนทาน
และน้ำหนักเบา สามารถตีได้แรงๆ
ได้โดยไม่หักง่ายๆ
เครื่องไม้ซึ่งใช้ในการเล่นกระบี่กระบองนั้นแบ่งออกได้
3 ลักษณะ ได้แก่
1. ลักษณะที่เป็นอาวุธแท้ คือ
กระบี่จริง
2. ลักษณะที่จำลองมาเป็นเครื่องไม้รำ คือ
กระบี่รำ
3. ลักษณะที่จำลองมาเป็นเครื่องไม้ตี คือ
กระบี่ตี
วิธีแสดง
การเล่นกระบี่กระบอง มีอยู่ ๒ ประเภท คือ ประเภทแสดง
กับประเภทแข่งขัน
ประเภทแสดง - เป็นการเล่นของนักกระบี่กระบองในคณะเดียวกัน
จึงเป็นไปอย่างรู้เชิงกันหรือนัดหมายกันไว้อย่างดี ตามภาษากระบี่กระบอง เรียกว่า
"รู้ไม้" กันอยู่แล้ว
ประเภทแข่งขัน - ต่างคณะจะลงประอาวุธกัน มีรสชาติขึ้นมาก
เพราะสุดแต่ว่า ใครที่มาจากคณะใดจะมีความสามารถมากกว่ากัน
การเล่นกระบี่กระบองที่ครบกระบวนการ
จะต้องมีวงปี่ชวาและกลองแขก
เสียงปี่เสียงกลองทำให้เกิดความคึกคักขึ้นทั้งผู้แสดงและผู้ดู ในวงปี่ชวา ๑ เลา
กลองแขก๒ ลูก ฉิ่ง ๑ คู่
สถานที่แสดง ได้แก่ ลานกว้างๆ พอที่จะให้ผู้แสดงได้ต่อสู้กันได้ไม่คับแคบนัก
ก่อนจะลงมือแสดงจะต้องไหว้ครูกันก่อน จากนั้นก็ถึงการต่อสู้
ปี่ชวาจะขึ้นเพลงเร่งเร้าฟังคึกคัก แตกต่างออกไปจากเพลงไหว้ครู
โดยคู่ต่อสู้จะต้องรำอาวุธก่อน ซึ่งเป็นการรำที่ผสมกันระหว่างแบบนาฏศิลป์
กับแบบเฉพาะของแต่ละคณะหรือแต่ละสำนัก เป็นการอวดความสวยงามกัน ตอนรำอาวุธนี้
จะใช้ไม้รำซึ่งขัดทำอย่างประณีตงดงามมาก
ท่ารำที่ถือว่าเป็นแบบอย่างของกระบี่กระบอง มี "ขึ้นพรหม"
เป็นการรำโดยหันไปสี่ทิศ แล้วก็ถึงท่า "คุม" ตามแบบฉบับคือ
รำลองเชิงกันโดยต่างฝ่ายต่างรุกล้ำเข้าไปยังอีกฝ่ายหนึ่ง จากนั้นก็เป็นท่า
"เดินแปลง" โดยการสังเกตดูเชิงกันและกัน
แล้วจำไว้ว่าใครมีจุดอ่อนที่ใดบ้าง แล้วจึงคุกเข่า "ถวายบังคม" คือ กราบ
๓ ครั้ง จากนั้น จึงเปลี่ยนเครื่องไม้รำมาเป็นเครื่องไม้ตี
นักกระบี่กระบองจะต้องสวมมงคลที่ทำด้วยด้ายดิบพันเป็นเกลียว
มีขนาดใหญ่เท่าเชือกมนิลา ใช้ผ้าเย็บหุ้มอีกชั้นหนึ่ง ปล่อยปลายทั้งสองยื่นออก
ส่วนเครื่องแต่งกายนั้นขึ้นอยู่กับความนิยม สมัยโบราณแต่งกายอย่างทหาร
หรือนุ่งโจงกระเบนแบบหยักรั้ง คาดผ้าประเจียด ตะกรุด หรือนุ่งกางเกงขาสั้น
การแสดงก็จะเริ่มจากการจับอาวุธต่อสู้กันเป็นคู่ๆ เช่น กระบี่กับกระบี่
พลองกับพลอง ง้าวกับง้าว พลองกับไม้สั้น จากนั้นก็สุดแต่จะยักเยื้องใช้อาวุธต่างๆ
ในที่สุดก็เป็นการตะลุมบอนหรือหลายคู่ หรือการต่อสู้แบบ "สามบาน" คือ
คนหนึ่งต่อสู้กับอีก ๒ คน
เพลงที่ใช้นั้น
เพื่อความเหมาะสมกับการร่ายรำอาวุธแต่ละอย่าง ก็มักจัดเพลงขึ้นตามความเหมาะสม เช่น
กระบี่ ใช้เพลงกระบี่ลีลา ดาบสองมือ ใช้เพลงจำปาเทศหรือขอมทรงเครื่อง
ง้าวใช้เพลงขึ้นม้า พลองใช้เพลงลงสรงหรือขึ้นพลับพลา การต่อสู้สามบาน
ใช้เพลงกราวนอกหรือเพลงฝรั่งรำเท้า
มารยาทและความปลอดภัยในการเล่นกระบี่กระบอง
กิจกรรมการละเล่นหรือกีฬาทุกประเภท จะต้องมีกฎ
ระเบียบ ข้อควรคำนึง และข้อบังคับต่างๆ กำหนดไว้
สำหรับผู้เล่นกระบี่เพื่อความเป็นระเบียบและแบบแผน
อีกทั้งเพื่อความเป็นสุภาพชนและป้องกันการเกิดอันตรายจากการเล่น
และการต่อสู้โดยผู้เล่นกระบี่จะต้องคำนึงถึงสิ่งต่อไปนี้
1.
ควรมีการสำรวจอุปกรณ์ก่อนที่จะใช้ในการเรียนและการเล่นทุกครั้ง
2. ควรมีการสำรวจสถานที่ใช้เรียน
และใช่เล่นว่ามีความเหมาะสมกับจำนวนผู้เรียนและผู้เล่นเพียงใด
3.
ก่อนเริ่มเรียนควรมีการสำรวจหรือทดสอบความสามารถความรู้พื้นฐานของผู้เรียนผู้เล่นทุกครั้ง
4. ก่อนการเรียนและการเล่น ควรมีการอบอุ่นร่างกายก่อนทุกครั้ง
5.
การแต่งการผู้เรียนและผู้เล่นจะต้องไม่แต่งกายคับจนเกินไป ทำให้เกิดความอึดอัดไม่คล่องแคล่ว คล่องตัว
6. การเล่น
ผู้เล่นควรเล่นในสภาพที่มีความพร้อมทั้งทางร่างกายและจิตใจไม่ประมาณในการเล่นและประมาณคู่ต่อสู้
7. การเล่น
ผู้เล่นต้องระมัดระวังถึงอันตรายของผู้ดูด้วย อย่าให้เข้ามาใกล้บริเวณที่ใช้เล่นเกินไป อาจก่อให้เกิดอันตรายได้
8. อุปกรณ์ที่ใช้เล่น
ควรเก็บไว้ในที่ที่เหมาะสมและจัดเก็บไว้เป็นระเบียบเรียบร้อย
9. อุปกรณ์ที่ใช้เล่นเป็นอาวุธจริง เวลาเก็บควรทาน้ำมันให้เรียบร้อย อย่าให้เกิดสนิม และถ้าเป็นอุปกรณ์หวาย ควรสำรวจให้อยู่ในสภาพที่สมบูรณ์อยู่เสมอ
10.
การเล่นผู้เล่นต้องปฏิบัติตามระเบียบข้อบังคับ
กฎ กติกา อย่างเคร่งครัด
11. หากเกิดอุบัติเหตุขณะเล่น ผู้เล่นต้องขอโทษและให้การช่วยเหลือซึ่งกันและกัน
12. เมื่อผู้เล่นเล่นได้ดี
ผู้ดูควรปรบมือให้เกียรติแก่ผู้เล่นหรือผู้แสดงด้วย
ประโยชน์ของการฝึก
1.
เพื่อให้จิตใจฮึกเหิม มีความกล้า
2.
เพื่อให้ได้ความรู้เพิ่มเติมอยู่เสมอ
3.
เพื่อให้จิตใจแข็งแกร่ง กล้าตัดสินใจ
4.
เพื่อทดสอบฝีมือเข้าอาสารับใช้ประเทศชาติ
โดยการประลองฝีมือกัน
อุปกรณ์
เครื่องอุปกรณ์ทั้งหมดนี้
นักกระบี่กระบองมักจะเรียกว่า "เครื่องไม้" แบ่งออกเป็น 2 ชนิด คือ
1. เครื่องไม้รำ
2. เครื่องไม้ตี
เครื่องไม้รำ ได้แก่
เครื่องกระบี่กระบองซึ่งจำลองมาจากอาวุธจริง แต่ไม่ค่อยจะเหมือนทีเดียว
เพราะมุ่งไปในแง่ความสวยงามมากกว่าอย่างอื่น เมื่อเครื่องไม้นี้ประสงค์
จะเอาสวยงามเป็นใหญ่แล้วอาจจะแบบบางไม่แข็งแรง
ผู้แสดงจึงต้องรำด้วยความระมัดระวังที่สุด ไม่ยอมให้กระทบกระแทกกับวัตถุอื่นใด ได้เลยเป็นอันขาดถ้าไม่สามารถสร้างเครื่องไม้รำสำหรับอาวุธบางชนิดขึ้นได้แล้วตามปกติ
เขามักจะนำอาวุธอันแท้จริงมารำแทน ซึ่งก็นับว่างดงามและเหมาะสมดีไม่น้อย
เครื่องไม้ตี ได้แก่
เครื่องกระบี่กระบองซึ่งจำลองมาจากอาวุธจริง เป็นเพียงดูพอรู้ว่าเป็นอะไรเท่านั้น
จุดมุ่งหมายของการสร้าง คือ ต้องการให้เบา เหนียว และแข็งแรง
ไม่หักงอง่าย
เพื่อจะได้ใช้ตีกันอย่างทนทาน ไม่สิ้นเปลืองและไม่เกิดอันตราย
ส่วนประกอบของกระบี่
ตัวกระบี่มักทำด้วยหวายเทศ
เพราะมีน้ำหนักเบาและเหนียว หากหาไม่ได้มักจะใช้หวายโปร่งแทน ยาวประมาณ 1 เมตร โกร่งกระบี่มักทำด้วยหนังสัตว์มีไว้ป้องกันมือที่จับ
ท่ารำกระบี่กระบอง
การขึ้นพรหม
การขึ้นพรหม
เป็นขนบธรรมเนียมอีอย่างหนึ่งของกระบี่กระบอง เพื่อให้มีคุณธรรมประจำใจคือ
พรหมวิหารสี่ อันเป็นคุณธรรมอันประเสริฐ เป็นธรรมะที่ขจัดความพาล
ไม่นำเอาวิชากระบี่กระบองไปใช้ในทางที่ผิด
เป็นผู้ที่เปี่ยมด้วย เมตตา กรุณา มุทิตา และอุเบกขา ด้วยเหตุที่พรหมมี 4 หน้า
หน้าหนึ่ง ๆ หมายถึงคุณธรรมอย่างหนึ่ง ดังนั้นการขึ้นพรหมต้องรำให้ครบ 4 ทิศ
ไม้รำที่ 1 ลอยชาย (เดินสลับฟันปลา)
ท่าคุมรำ
มือซ้ายจีบที่หน้าอก ก้าวเท้าขวาเฉียงไปทางขวา
โล้ตัวไปข้างหน้า เข่าขวางอ เข่าซ้ายตึง กระบี่อยู่ทางขวา ขนานพื้น หงายมือ
โกร่งกระบี่อยู่ด้านนอก แขนท่อนบนอยู่ชิดลำตัว ข้อศอกงอเป็นมุมฉาก
ก้าวเท้าซ้ายเฉียงไปทางขวา โล้ตัวไปข้างหน้า เข่าซ้ายงอ เข่าขวาตึง
ลากเท้าขวาชิดเท้าซ้าย ยกเท้าซ้ายขึ้น
เข่าซ้ายงอเป็นมุมฉาก ขาท่อน บนขนานพื้น เข่าขวาตึงมือซ้ายรำหน้า
แล้วจีบไว้ที่หน้าอกหมุนตัวต่อไปทางซ้าย 1 มุมฉาก
วางเท้าซ้ายลงวาดกระบี่ขนานพื้นไปทางซ้ายไว้ข้างเอว โกร่งกระบี่อยู่ด้านนอก
ก้าวเท้าขวาไปอีก 1 ก้าว
โล้ตัวไปข้างหน้าลากเท้าซ้ายชิดเท้าขวา
ยกเท้าขวาขึ้น
มือซ้ายรำข้าง
แล้วกลับมาจีบไว้ที่หน้าอก หมุนตัวไปทางขวา 1 มุมฉากวาดกระบี่ขนานพื้นไปทางขวา
วางเท้า ขวาลง พลิกข้อมือหงาย อยู่ในท่าคุมรำ
ไม้รำที่ 2 ควงทัดหู ( เดินสลับฟันปลา )
จากท่าคุมรำก้าวเท้าซ้ายเฉียงไปข้างขวา
1 ก้าว
ควงกระบี่ไปข้างหน้าสองรอบ
พร้อมกับยกกระบี่ขึ้นทัดหู
ลากเท้าขวาชิดเท้าซ้าย
ยกเท้าซ้ายขึ้นหมุนตัวไปทางซ้าย 1 มุมฉากพร้อมกับจ้วงกระบี่ลงทางซ้าย
วางเท้าซ้ายลงแล้วก้าวเท้าขวาไปอีก 1 ก้าว พลิกกระบี่ไปอยู่ข้างหน้าลำตัว
กระบี่ เฉียงออก 45 องศา
โกร่งกระบี่หันเข้าหาลำตัวลากเท้าซ้ายชิดเท้าขวาแล้วยกเท้าขวาขึ้น
มือซ้ายรำข้างหมุนตัวกลับไปทางขวา 1 มุมฉาก มือซ้ายจีบไว้ที่อก
วางเท้าขวาลง
กลับมาอยู่ในท่าคุมรำ
ไม้รำที่ 3 เหน็บข้าง ( เดินตรง )
ท่าคุมรำ
ก้าวเท้าซ้ายตรงไปข้างหน้า 1 ก้าว โล้ตัวไปข้างหน้า ลากเท้าขวาชิดเท้าซ้าย ยกเท้าซ้ายขึ้นมือซ้ายรำหน้า
วางเท้าซ้ายลง มือซ้ายมาจีบไว้ที่อก
หมุนตัวกลับหลังทางขวาหมุนข้อมือ บิดไปทางขวา ให้โกร่งกระบี่อยู่นอกกระบี่เฉียงลง 45 องศา แขนขวาชิดข้างหู งอแขนเล็กน้อย
หน้าก้ม โล้ตัวไปข้างหน้า
ลากเท้าซ้ายชิดเท้าขวา
ยกเท้าขวาขึ้นหมุนตัวกลับหลังหันทางขวา ขณะที่ยกเท้าขวาอยู่โดยใช้เท้าซ้ายเป็นหลัก
วางเท้าขวาลง
ลดกระบี่ลงอยู่ข้างเอวทางซ้าย
ฝ่ามือซ้ายทาบกระบี่ โกร่งกระบี่หัน ลงสู่พื้น ปลายกระบี่ชี้ลง โล้ตัวไปข้างหน้า
ลากเท้าซ้ายชิดเท้าขวา
ยกเท้าขวาขึ้นวางเท้าขวาลง วาดกระบี่ขนานพื้นไปทางขวา มือซ้ายจีบไว้ที่อก
อยู่ในท่าคุมรำ
ไม้รำที่ 4 ตั้งศอก ( เดินสลับฟันปลา )
ท่าคุมรำ
ก้าวเท้าซ้ายเฉียงไปทางขวา 45 องศา พร้อมกับยกกระบี่ขึ้นทัดหู
โกร่งกระบี่อยู่ข้างบน
โล้ตัวไปข้างหน้า
ลากเท้าขวาชิดเท้าซ้าย
ยกเท้าซ้ายขึ้นยกมือซ้ายมาตั้งศอกที่เข่าซ้าย ปลายนิ้วแตะกระบี่หันฝ่ามือไปทางขวา
หมุนตัวไปทางซ้าย วางเท้าซ้ายลง
มือซ้ายจีบที่หน้าอก และลดกระบี่ มาอยู่ข้างหน้าเฉียงขึ้น 45 องศา พลิกข้อมือ
หันโกร่งกระบี่เข้าหาตัว
ก้าวเท้าขวาไปข้าหน้าเฉียงไปทางซ้ายอีก
1
ก้าวโล้ตัวไปข้างหน้าลากเท้าซ้ายชิดเท้าขวา ยกเท้าซ้ายขึ้น
มือซ้ายรำข้าง
แล้วจีบไว้ที่หน้าอกหมุนตัวไปทางขวา 1 มุมฉาก วางเท้าขวาลง
วาดกระบี่ไปทางขวา กลับไปอยู่ในท่าคุมรำ
ไม้รำที่ 5 จ้วงหน้าจ้วงหลัง ( เดินตรง )
ท่าคุมรำ
ควงกระบี่ไปข้างหน้าสองรอบพร้อมกับก้าวเท้าซ้ายเดินตรงไปข้างหน้า
ยกกระบี่ขึ้นทัดหู โกร่งกระบี่อยู่ข้างบน โล้ตัวไปข้างหน้า
ลากเท้าขวาชิดเท้าซ้าย
ยกเท้าซ้ายขึ้นจ้วงกระบี่ลงทางซ้าย วางเท้าซ้ายลงก้าวเท้าขวาไปข้างหน้าอีก 1 ก้าว
พลิกข้อมือให้กระบี่เฉียงอยู่ข้างหน้า 45 องศา หันโกร่งกระบี่เข้าหาตัวไปข้างหน้า
ลากเท้าซ้ายชิดเท้าขวา
ยกเท้าขวาขึ้นมือซ้ายรำข้าง แล้วจีบไว้ที่อก วางเท้าขวาลงข้างหน้า
หมุนตัวกลับหลังหันทางซ้าย ยกกระบี่ขึ้นทัดหู
โล้ตัวไปข้างหน้า
ลากเท้าขวาชิดเท้าซ้าย ยกเท้าซ้ายขึ้นจ้วงกระบี่ลงทางซ้าย
ถอยเท้าซ้ายวางไว้หลังเท้าขวาพลิกข้อมือให้กระบี่อยู่ข้างหน้าเฉียง45 องศา หันโกร่งกระบี่เข้าหา ลำตัว
โล้หน้าลากเท้าซ้ายชิดเท้าขวา ยกเท้าขวาขึ้น
มือซ้ายรำข้าง
แล้วกลับมาจีบไว้ที่หน้าอกวางเท้าขวาลงข้างหน้าหมุนตัวกลับหลังหันทางซ้าย
ยกกระบี่ขึ้นทัดหูโล้ตัวไปข้างหน้าก้าวเท้าขวาเฉียงไปข้างหน้า 1 ก้าว กลับมาสู่ท่า คุมรำ
ไม้รำที่ 6 ปกหน้าปกหลัง หรือควงป้องหน้า ( เดินตรง )
ท่าคุมรำ
ควงกระบี่สองรอบพร้อมกับก้าวเท้าซ้ายเดินตรงไปข้างหน้า
1 ก้าว พลิกข้อมือขวาให้ปลายกระบี่ชี้เฉียงลงไปข้างหน้าประมาณ 45 องศา
โกร่งกระบี่หันออก แขนขวาชิดหู โล้ตัวไปข้างหน้า
มือซ้ายรำออกไปข้างหน้า
แขนงอเล็กน้อย หน้าก้มให้มือซ้ายรำอยู่ ใต้โกร่งกระบี่
ลาดเท้าขวาชิดเท้าซ้าย
ยกเท้าซ้ายขึ้น
วางเท้าซ้ายลง มือซ้ายจีบไว้ที่อก
หมุนตัวกลับหลังหันทางขวา พร้อม กับควงกระบี่สองรอบ
พลิกข้อมือขวาให้ปลายกระบี่ชี้เฉียงลงไปข้างหน้าประมาณ
45 องศาโกร่งกระบี่หันออก แขนขวาชิดหู โล้ตัวไปข้างหน้า
มือซ้ายรำออกไปข้างหน้า
ให้มือซ้ายรำอยู่ใต้โกร่งกระบี่ แขนงอเล็กน้อยหน้าก้มลากเท้าซ้ายชิดเท้าขวา
ยกเท้าขวาขึ้น
หมุนตัวกลับหลังหันทางขวา
ยกกระบี่ไปข้างหน้าทางขวามือซ้าย จีบไว้ที่หน้าอกวางเท้าขวาลง
ไม้ตีที่ 1
ท่าคุมตีลูกไม้
ท่าคุมตีลูกไม้เป็นท่ายืนเตรียมพร้อมก่อนที่จะฝึกหัดตีลูกไม้โดยยืน
เท้าชิด หันหน้าเข้าหากัน มือจับกระบี่อยู่ทางขวา ปลายกระบี่พิงอยู่
ที่ไหล่ขวา
แขนเหยียดตึง โกร่งกระบี่อยู่ข้างหน้า แขนซ้ายอยู่ข้าง
ลำตัว
จากท่าคุมตีลูกไม้
จังหวะที่ 1
ฝ่ายรับฝ่ายรุก
ฝ่ายรุกก้าวเท้าขวาไปข้างหน้า
พร้อมกับยกกระบี่ขึ้นตีลงทางไหล่ซ้าย ของฝ่ายรับ มือซ้ายยกขึ้นป้องระดับหู
มือกำหลวม ๆฝ่ายรับถอยเท้าซ้าย พร้อมกับยกกระบี่ขึ้นรับทางไหล่ซ้าย ให้ปลาย
กระบี่เฉียงเข้าหาลำตัว มือซ้ายกำหลวม ๆ ยกขึ้นข้างหลังทางซ้าย
จังหวะที่ 2
ฝ่ายรุก ก้าวเท้าซ้ายเข้าหาคู่ต่อสู้
พร้อมกับตวัดกระบี่ไปตีลงทางด้าน ไหล่ขวาของคู่ต่อสู้
มือซ้ายลดลงป้องอยู่ข้างหน้าลำตัวฝ่ายรับ ถอยเท้าขวาไปข้างหลัง
พลิกกระบี่หมุนกลับไปทางขวาเพื่อรับการตีของฝ่ายรุก
ให้ปลายกระบี่เฉียงเข้าหาตัวพร้อมกับลดแขนซ้าย
ลงป้องกันอยู่ข้างหน้า
ไม้ตีที่ 2
จากท่าคุมตีลูกไม้ จังหวะที่ 1
ฝ่ายรุกก้าวเท้าขวาไปข้างหน้า
พร้อมกับยกกระบี่ขึ้นตีลงทางไหล่ซ้าย ของฝ่ายรับ มือซ้ายยกขึ้นป้องระดับหู
มือกำหลวม ๆฝ่ายรับถอยเท้าซ้าย
พร้อมกับยกกระบี่ขึ้นรับทางไหล่ซ้ายให้ปลายกระบี่เฉียงเข้าหาลำตัว มือซ้ายกำหลวม ๆ
ยกขึ้นข้างหลังทางซ้าย
จังหวะที่ 2
ฝ่ายรุก ก้าวเท้าซ้ายเข้าหาคู่ต่อสู้
พร้อมกับตวัดกระบี่ไปตี ลงทางด้านไหล่ขวาของคู่ต่อสู้
มือซ้ายลดลงป้องอยู่ข้างหน้าลำตัว
ฝ่ายรับ
ถอยเท้าขวาไปข้างหลัง พลิกกระบี่หมุนกลับไปทางขวา เพื่อรับการตีของฝ่ายรุกให้ปลายกระบี่เฉียงเข้าหาตัวพร้อมกับ
ลดแขนซ้ายลงป้องกันอยู่ข้างหน้า
จังหวะที่ 3
ฝ่ายรุก ก้าวเท้าขวาเข้าหาฝ่ายรับ
พร้อมกับตวัดกระบี่ไปตีลงทางด้าน ขาซ้ายของฝ่ายรับ มือซ้ายยกขึ้นฝ่ายรับ
ถอยเท้าซ้ายไปข้างหลัง พร้อมกับลดปลายกระบี่ลงไปรับการตีของฝ่ายรุกทางซ้าย มือซ้ายยกขึ้น
จังหวะที่ 4
ฝ่ายรุกก้าวเท้าซ้ายเข้าหาฝ่ายรับ
พร้อมกับยกกระบี่ตวัดไปตีลง ทาง ขาขวาของฝ่ายรับ
มือซ้ายลดลงฝ่ายรับถอยเท้าขวาไปข้างหลัง พร้อมกับพลิกกระบี่กลับไปรับทางขวา
มือซ้ายลดลง
ไม้ตีที่ 3
จากท่าคุมตีลูกไม้ จังหวะที่ 1
ฝ่ายรุก
ฝ่ายรุกก้าวเท้าขวาไปข้างหน้า
พร้อมกับยกกระบี่ขึ้นตีลงทางไหล่ ซ้ายของฝ่ายรับ มือซ้ายยกขึ้นป้องระดับหู
มือกำหลวม ๆฝ่ายรับถอยเท้าซ้าย พร้อมกับยกกระบี่ขึ้นรับทางไหล่ซ้าย ให้ปลาย
กระบี่เฉียงเข้าหาลำตัว มือซ้ายกำหลวม ๆ ยกขึ้นข้างหลังทางซ้าย
จังหวะที่ 2
ฝ่ายรุก ก้าวเท้าซ้ายเข้าหาคู่ต่อสู้
พร้อมกับตวัดกระบี่ไปตีลงทางด้าน ไหล่ขวาของคู่ต่อสู้
มือซ้ายลดลงป้องอยู่ข้างหน้าลำตัวฝ่ายรับ ถอยเท้าขวาไปข้างหลัง
พลิกกระบี่หมุนกลับไปทางขวาเพื่อรับ การตีของฝ่ายรุก
ให้ปลายกระบี่เฉียงเข้าหาตัวพร้อมกับลดแขนซ้าย ลงป้องกันอยู่ข้างหน้าฝ่ายรุก
จังหวะที่ 3
ฝ่ายรุก
ฝ่ายรุก ก้าวเท้าขวาเข้าหาฝ่ายรับ
พร้อมกับตวัดกระบี่ไปตีลงทางด้าน ขาซ้ายของฝ่ายรับ มือซ้ายยกขึ้นฝ่ายรับ
ถอยเท้าซ้ายไปข้างหลัง พร้อมกับลดปลายกระบี่ลงไปรับการตี ของฝ่ายรุกทางซ้าย
มือซ้ายยกขึ้น
จังหวะที่ 4
ฝ่ายรุก ยกเท้าขวาเหวี่ยงขึ้นไปทางซ้าย
หมุนตัวไปทางซ้าย พร้อมกับยกกระบี่ตวัดไปตีลงทางขวาของคู่ต่อสู้
มือซ้ายลดลงฝ่ายรับ ยกเท้าขวาเหวี่ยงขึ้นไปทางซ้าย หมุนตัวไปทางซ้าย
พร้อมกับพลิกกระบี่ไปรับการตีของฝ่ายรุก มือซ้ายลดลง
ไม้ตีที่ 4
จากท่าคุมตีลูกไม้ จังหวะที่ 1
ฝ่ายรุก
ฝ่ายรุกก้าวเท้าขวาไปข้างหน้า
พร้อมกับยกกระบี่ขึ้นตีลงทางไหล่ ซ้ายของฝ่ายรับ มือซ้ายยกขึ้นป้องระดับหู
มือกำหลวม ๆฝ่ายรับถอยเท้าซ้าย พร้อมกับยกกระบี่ขึ้นรับทางไหล่ซ้าย ให้ปลาย
กระบี่เฉียงเข้าหาลำตัว มือซ้ายกำหลวม ๆ ยกขึ้นข้างหลังทางซ้าย
จังหวะที่ 2
ฝ่ายรุก ก้าวเท้าซ้ายเข้าหาคู่ต่อสู้
พร้อมกับตวัดกระบี่ไปตีลงทางด้าน ไหล่ขวาของคู่ต่อสู้
มือซ้ายลดลงป้องอยู่ข้างหน้าลำตัวฝ่ายรับ ถอยเท้าขวาไปข้างหลัง
พลิกกระบี่หมุนกลับไปทางขวา เพื่อรับการตีของฝ่ายรุก
ให้ปลายกระบี่เฉียงเข้าหาตัวพร้อมกับลดแขน ซ้ายลงป้องกันอยู่ข้างหน้า
จังหวะที่ 3
ฝ่ายรุก ก้าวเท้าขวาไปข้างหน้า พร้อมกับตวัดกระบี่กลับไปตีตัดลำตัว
ทางซ้ายของคู่ต่อสู้ มือซ้ายกำหลวม ๆยกขึ้นข้างหลังฝ่ายรับ
ลดกระบี่ลงมารับทางซ้ายของลำตัว มือซ้ายจับส่วนปลายของ กระบี่ หันฝ่ามือออกข้างนอก
กระบี่ตั้งตรงและถอยเท้าซ้ายไปข้างหลัง
จังหวะที่ 4
ฝ่ายรุกก้าวเท้าซ้ายไปข้างหน้า
พร้อมกับตวัดกระบี่กลับไปตีตัดลำตัว ทางขวาของคู่ต่อสู้
ฝ่ายรับพลิกกระบี่
ไปรับทางขวา มือขวาอยู่บน พร้อมกับถอยเท้าขวา ไปข้างหลัง
ไม้ตีที่ 5
จากท่าคุมตีลูกไม้ จังหวะที่ 1
ฝ่ายรุก
ฝ่ายรุกก้าวเท้าขวาไปข้างหน้า
พร้อมกับยกกระบี่ขึ้นตีลงทางไหล่ซ้ายของฝ่ายรับ มือซ้ายยกขึ้นป้องระดับหู
มือกำหลวม ๆฝ่ายรับถอยเท้าซ้าย พร้อมกับยกกระบี่ขึ้นรับทางไหล่ซ้าย
ให้ปลายกระบี่เฉียงเข้าหาลำตัว มือซ้ายกำหลวม ๆ ยกขึ้นข้างหลังทางซ้าย
จังหวะที่ 2
ฝ่ายรุก ก้าวเท้าซ้ายเข้าหาคู่ต่อสู้
พร้อมกับตวัดกระบี่ไปตีลงทางด้าน ไหล่ขวาของคู่ต่อสู้
มือซ้ายลดลงป้องอยู่ข้างหน้าลำตัวฝ่ายรับ ถอยเท้าขวาไปข้างหลัง
พลิกกระบี่หมุนกลับไปทางขวา เพื่อรับการตีของฝ่ายรุก
ให้ปลายกระบี่เฉียงเข้าหาตัวพร้อมกับลดแขนซ้ายลงป้องกันอยู่ข้างหน้าฝ่ายรุก
จังหวะที่ 3
ฝ่ายรุก
ฝ่ายรุก ก้าวเท้าขวาไปข้างหน้า
พร้อมกับตวัดกระบี่กลับไปตีตัดลำตัว ทางซ้ายของคู่ต่อสู้ มือซ้ายกำหลวม ๆ
ยกขึ้นข้างหลังฝ่ายรับ ลดกระบี่ลงมารับทางซ้ายของลำตัว มือซ้ายจับส่วนปลายของ
กระบี่ หันฝ่ามือออกข้างนอก กระบี่ตั้งตรงและถอยเท้าซ้ายไปข้างหลัง
จังหวะที่ 4
ฝ่ายรุกก้าวเท้าซ้ายไปข้างหน้า
พร้อมกับตวัดกระบี่กลับไปตีตัดลำตัวทางขวาของคู่ต่อสู้ ฝ่ายรับพลิกกระบี่
ไปรับทางขวา มือขวาอยู่บน พร้อมกับถอยเท้าขวาไปข้างหลังฝ่ายรุก
จังหวะที่ 5
ฝ่ายรุก
ฝ่ายรุก ก้าวเท้าขวาไปข้างหน้า
พร้อมกับยกกระบี่ตีลงตรงศีรษะของ ฝ่ายรับ มือซ้ายยกขึ้นด้านหลังฝ่ายรับ
ถอยเท้าซ้ายไปข้างหลัง พร้อมกับยกกระบี่ขึ้นรับเหนือศีรษะ
มือซ้ายจับด้านปลายกระบี่
ให้กระบี่ขนานพื้น
ไม้ตีที่ 6
จากท่าคุมตีลูกไม้
จังหวะที่ 1
ฝ่ายรุก
ฝ่ายรุกก้าวเท้าขวาไปข้างหน้า
พร้อมกับยกกระบี่ขึ้นตีลงทางไหล่ซ้าย ของฝ่ายรับ มือซ้ายยกขึ้นป้องระดับหู
มือกำหลวม ๆฝ่ายรับถอยเท้าซ้าย
พร้อมกับยกกระบี่ขึ้นรับทางไหล่ซ้ายให้ปลายกระบี่เฉียงเข้าหาลำตัว มือซ้ายกำหลวม ๆ
ยกขึ้นข้างหลังทางซ้าย
จังหวะที่ 2
ฝ่ายรุก ก้าวเท้าซ้ายเข้าหาคู่ต่อสู้
พร้อมกับตวัดกระบี่ไปตีลงทางด้าน ไหล่ขวาของคู่ต่อสู้
มือซ้ายลดลงป้องอยู่ข้างหน้าลำตัวฝ่ายรับ ถอยเท้าขวาไปข้างหลัง
พลิกกระบี่หมุนกลับไปทางขวาเพื่อรับการตีของฝ่ายรุก
ให้ปลายกระบี่เฉียงเข้าหาตัวพร้อมกับลดแขนซ้ายลง
ป้องกันอยู่ข้างหน้า
ฝ่ายรุก
จังหวะที่ 3
ฝ่ายรุก
ฝ่ายรุก ก้าวเท้าขวาไปข้างหน้า
พร้อมกับตวัดกระบี่กลับไปตีตัดลำตัว ทางซ้ายของคู่ต่อสู้ มือซ้ายกำหลวม ๆ
ยกขึ้นข้างหลังฝ่ายรับ ลดกระบี่ลงมารับทางซ้ายของลำตัว มือซ้ายจับส่วนปลายของ
กระบี่ หันฝ่ามือออกข้างนอก กระบี่ตั้งตรงและถอยเท้าซ้ายไปข้างหลัง
จังหวะที่ 4
ฝ่ายรุกก้าวเท้าซ้ายไปข้างหน้า
พร้อมกับตวัดกระบี่กลับไปตีตัดลำตัว ทางขวาของคู่ต่อสู้
ฝ่ายรับพลิกกระบี่
ไปรับทางขวา มือขวาอยู่บนพร้อมกับถอยเท้าขวา ไปข้างหลังฝ่ายรุก
จังหวะที่ 5
ฝ่ายรุก
ฝ่ายรุก ก้าวเท้าขวาไปข้างหน้า
พร้อมกับยกกระบี่ตีลงตรงศีรษะของฝ่ายรับ มือซ้ายยกขึ้นข้างหลังฝ่ายรับ
ถอยเท้าซ้ายไปข้างหลัง พร้อมกับยกกระบี่ขึ้นรับเหนือศีรษะ
มือซ้ายจับด้านปลายกระบี่ ให้กระบี่ขนานพื้น
จังหวะที่ 6
ฝ่ายรุก ก้าวเท้าซ้ายไปข้างหน้า
พร้อมกับยกโกร่งกระบี่ขึ้น ให้ปลาย กระบี่ชี้ไปข้างหลัง
ใช้โคนกระบี่กระแทกลงไปที่หน้าของฝ่ายรับมือ ซ้ายลดลงฝ่ายรับ ถอยเท้าขวาไปข้างหลัง
ยกกระบี่ขึ้นเหมือนจังหวะที่ 5 ใช้ตัวกระบี่รับโคนกระบี่ของฝ่ายรุก
แล้วดันขึ้น
